Hij was er zo trots op: de razend complexe truc waarmee minister Wouter Bos
bankverzekeraar ING afgelopen januari van 22 miljard euro aan Amerikaanse
rommelhypotheken afhielp. Redelijk geniaal.

Het ministerie van Financiën had zich uitgeleefd met een staaltje financial
engineering waaraan zakenbankiers in Londen en New York een puntje
konden zuigen.

Toch lijkt het erop dat ING slimmer heeft onderhandeld dan Bos. Ten minste,
dat vermoedt eurocommissaris Neelie Kroes van Mededinging. Bos moet, als het
aan Brussel ligt, meer
geld krijgen van ING voor de steunoperatie.

Kroes streng voor Nederland
In de politieke analyse van de strijd tussen Brussel en Den Haag speelt
ongetwijfeld mee dat Kroes als Nederlandse eurocommissaris op geen enkele
manier het verwijt wil krijgen dat ze coulant omgaat met staatssteun voor
Nederlandse financiële instellingen.

De timing van het Brusselse bijna-veto roept niettemin vragen op.

Kroes laat op Prinsjesdag van zich horen, net op het moment dat Bos en premier
Jan-Peter Balkenende zich de blaren op de tong moeten praten om de
Nederlandse bevolking rijp te maken voor miljardenbezuinigingen. Vals
geredeneerd lijkt dit verdacht veel op een trap na van VVD-politica Kroes,
uit onvrede over de gebrekkige steun van CDA-premier Balkenende en
PvdA-leider Bos voor een tweede termijn van Kroes als kartelcommissaris in
Brussel.

Wouter, de verzekeringsagent
Duidelijk is in ieder geval dat het machtswoord van Kroes de doorslag zal
geven in het ING-dossier. Het technische gevecht tussen de ambtenaren van
het Nederlandse ministerie van Financiën en hun Brusselse tegenpolen is
namelijk niet meer dan een welles-nietesspel over de toekomst van de
Amerikaanse huizenmarkt.

Want hoe zat het ook alweer met ING's beleggingen in Alt-A hypotheken van
Amerikanen met een twijfelachtige kredietwaardigheid? Cruciaal bij de
staatsinterventie van januari was dat Bos zich opstelde als
verzekeringsagent.

De staat gaf een garantie af voor toekomstige verliezen op ING's
hypotheekbeleggingen, als gevolg van toenemende wanbetalingen. In ruil
hiervoor beloofde ING een premie te betalen aan de staat. Voordeel voor Bos
was dat hij de probleembeleggingen niet hoefde te kopen van ING, het ging
puur om een verzekeringsconstructie. De ING-deal had daardoor geen gevolgen
voor de staatsschuld.

Glazen bol
Zwakke schakel in de oplossing van Financiën was dat afspraken met ING
stoelden op een waardeschatting van ING's probleemhypotheken, die gekoppeld
werd aan aannames over de ontwikkeling van Amerikaanse huizenprijzen en de
werkloosheid in de Verenigde Staten.

Bos verliet zich daarbij op een analyse
van bureau Dynamic Credit, geleid door de Nederlander Tonko Gast. Die
had de beruchte Alt-A hypotheken, zo verzekerde Bos begin dit jaar, grondig
doorgespit. Dynamic Credit had diverse scenario's opgesteld, waarbij in het
meest extreme geval de Amerikaanse werkloosheid dit jaar tot 9,5 procent zou
oplopen.

Op basis van de inschattingen van Dynamic Credit waren de risico's die de
staat nam met ING's Amerikaanse rommelbeleggingen aanvaardbaar, vond Bos.

Afgelopen augustus schoot het Amerikaanse werkloosheidscijfer echter al naar 9,7
procent. Het is dus niet heel verwonderlijk dat de ambtenaren van Kroes
twijfels kregen over de inschattingen van Dynamic Credit.

Staatskas beter uit
Kroes liet in haar reactie van dinsdag weten eigen externe experts te hebben
ingeschakeld. Die hebben het sterke vermoeden dat Bos zich er te gemakkelijk
vanaf heeft gemaakt door de inschattingen van één adviesbureau als leidraad
te nemen bij de deal met ING.

Kroes geeft Bos voorlopig een onvoldoende voor zijn huiswerk en dat is
uiteraard tegen het zere been van de wonderboy van de PvdA.

Komt Kroes definitief tot de conclusie dat ING een hogere verzekeringspremie
kan betalen aan de Nederlandse staat, zonder dat de bank financieel in de
problemen komt, dan is dat voor de Nederlandse staat uiteraard alleen maar
gunstig. Bewijst Neelie Nederland toch een goede dienst.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl